【看世事講台語】千年田地 八百主

台語編輯 / 李江却台語文教基金會、黃能揚


標題：歷史久長和平島 強權相搶 百姓起廟
Li̍k-sú kú-tn̂g Hô-pîng-tó, kiông-kuân sio-tshiúnn, peh-sènn khí biō.
(華語) 和平島開發早 強權輪治 庶民建廟

標題：舊地號叫社寮島 兵家相爭愛欲討
Kū tē-hō kiò Siā-liâu-tó, ping-ka sio-tsenn ài beh thó.
(華語) 和平島舊稱社寮島 兵家必爭之地


標題：三府王爺開基223冬 恢復王船遊江
Sam Hú Ông-iâ khai-ki nn̄g-pah jī-tsa̍p sann tang, khue-ho̍k ông-tsûn iû-kang.
(華語) 三府王爺建廟223年 祭出王船遊江
 
 
諺語：千年田地，八百主。

Tshian nî tshân tē, peh pah tsú.

千年的田地，煞捌換八百个主人。這句俗語是咧講世事多變化，華語講『滄海桑田』。社寮島自本是Ketagalan的社地，後來漢人來佔，閣嘛變做西班牙人、荷蘭人、法國人相爭欲搶的所在，長長短短（『陸陸續續』的意思）受明鄭王朝、清朝、日本人佮國民政府統治，幾若百年中間，煞牽涉遐爾仔濟歷史事件佮變化。
 

基隆和平島社靈廟叫做是三府王爺廟
ke-lâng Hô-pîng-tó Siā-lîng-biō kiò-tsò sī Sam-hú Ông-iâ-biō,

當地居民叫做是王爺公廟
tong-tē ki-bîn kiò-tsò sī Ông-iâ-kong-biō.

清朝乾隆四十三年已經創建
Tshing-tiâu Khiân-liông sì-tsa̍p sann nî í-king tshòng-kiàn.

三府王爺巡海凈江祈求平安
Sam-hú Ông-iâ sûn hái tsīng kang kî-kiû pîng-an.


王船落海航行
Ông-tsûn lo̍h hái hâng-hîng,

巡基隆港
sûn Ke-lâng-káng,

不過參其它王爺無仝款的是
put-kò tsham kî-tha Ông-iâ bô-kāng-khuán ê sī,

三府王爺踩街毋是坐轎仔
Sam-hú Ông-iâ tshái-ke m̄-sī tsē kiō-á,

是坐王船出巡
sī tsē ông-tsûn tshut-sûn.

(社靈廟王船祭總召 涂元文)

王船的祭典
Ông-tsûn ê tsè-tián,

佮南部比較較無仝款的所在就是
kap lâm-pōo pí-kàu khah bô kāng-khuán ê sóo-tsāi tō sī,

南部一般王船是三年一科
lâm-pōo it-puann ông-tsûn sī sann nî tsi̍t kho,

伊會共化掉
i ē kā huà-tiāu.

但是阮的王船
Tān-sī guán ê ông-tsûn,

一直攏是囥佇這个船澳
it-ti̍t lóng sī khǹg tī tsit ê tsûn-ò,

鬧熱飽的時陣
lāu-jia̍t pá ê sî-tsūn,
就會共伊請出來
tō ē kā i tshiánn–tshut-lâi,

去收集添財
khì siu-tsi̍p thiam-tsâi.

王船經過和平橋的時陣
Ông-tsûn king-kuè Hô-pîng-kiô ê sî-tsūn,

攏會舉行祈福獻江的儀式
lóng ē kí-hîng kî-hok hiàn-kang ê gî-sik,

向海底掖金紙貢品祈求平安
hiòng hái-té iā kim-tsuá kòng-phín kî-kiû pîng-an.

其實過去社靈廟王船祭
Kî-si̍t kuè-khì Siā-lîng-biō Ông-tsûn-tsè,

是基隆上蓋大的神明祭祀活動
sī Ke-lâng siōng-kài tuā ê sîn-bîng tsè-sū ua̍h-tāng,

因為過去基隆港船務安全航道理由
in-uī kuè-khì Ke-lâng-káng tsûn-bū an-tsuân hâng-tō lí-iû,

被禁止三十五年之後
pī kìm-tsí sann-tsa̍p gōo nî tsi-āu,

總算佇舊年重新舉辦
tsóng-sǹg tī kū-nî tiông-sin kí-pān.

(社靈廟王船祭總召 涂元文)

這是神明祭典
Tse sī sîn-bîng tsè-tián,

佮老大公廟的祭典是無仝款的
kap Lāu-tuā-kong-biō ê tsè-tián sī bô-kāng-khuán–ê.

和平島舊名叫做社寮島
Hô-pîng-tó kū miâ kiò-tsò Siā-liâu-tó,

過去是兵家必爭之地
kuè-khì sī ping-ka pit tsing tsi tē.

佇和平島紀念公園佮附近的海岸
Tī Hō-pîng-tó Kì-liām Kong-hn̂g kap hù-kīn ê hái-huānn,

會當看著真濟古戰場的遺跡
ē-tàng khuànn-tio̍h tsin tsē kóo tsiàn-tiûnn ê uî-tsik.

清法戰爭的時陣
Tshing-huat Tsiàn-tsing ê sî-tsūn,

基隆一寡鄉勇戰勝著法軍的傳奇故事
Ke-lâng tsi̍t-kuá hiong-ióng tsiàn-sìng-tio̍h Huat-kun ê thuân-kî kòo-sū,

予人感動
hōo lâng kám-tōng.

和平島古砲台的遺跡
Hô-pîng-tó kóo phàu-tâi ê uî-tsik,

就是這段歷史上好的見證
tō sī tsit tuānn li̍k-sú siōng-hó ê kiàn-tsìng.

(社靈廟管委 李進堂)

和平島上早來的是西班牙的時陣
Hô-pîng-tó siōng-tsá lâi–ê sī Se-pan-gâ ê sî-tsūn,

西班牙佇中船遐有San Salvador 城(『聖薩爾瓦多城』)
Se-pan-gâ tī Tiong-tsûn hia ū San Salvador siânn (『聖薩爾瓦多城』).

到尾仔予荷蘭人拍敗了後
Kàu bué–a hōo Ho-lân-lâng phah-pāi liáu-āu,

荷蘭人到尾仔是失敗
Ho-lân-lâng kàu bué–a sī sit-pāi,

所以換鄭成功來
sóo-í uānn Tēnn Sîng-kong lâi.

不過舊社寮島
Put-kò kū Siā-liâu-tó,

原來是原住民Ketagalan 人蹛的所在
guân-lâi sī guân-tsū-bîn Ketagalan-lâng tuà ê sóo-tsāi.

(社靈廟管委 李進堂)

咱遮的古蹟上早是Ketagalan人
Lán tsia ê kóo-tsik siōng-tsá sī Ketagalan-lâng.

彼爿遐有一个番仔井
Hit-pîng hia ū tsi̍t ê Huan-á-tsénn,

彼就是較早Ketagalan人上早佇遮開發的
he tō sī khah tsá Ketagalan-lâng siōng-tsá tī tsia khai-huat–ê.

後一次來到基隆和平島
Āu-tsi̍t-tshù lâi kàu Ke-lâng Hô-pîng-tó,

除了遊覽古蹟歷史之外
tû-liâu iû-lám kóo-tsik li̍k-sú tsi-guā,

有機會會當到廟門口
ū ki-huē ē-tàng kàu biō mn̂g-kháu,

看這隻王船
khuànn tsit tsiah ông-tsûn,

追思先人的創業維艱
tui-su sian-jîn ê tshòng-gia̍p î-kian,

佮墾殖的歷史
kap khun-si̍t ê li̍k-sú.

每年農曆6月15 王爺出巡
Muí nî lông-li̍k la̍k gue̍h tsa̍p-gōo Ông-iâ tshut-sûn,

綴著王船踩街出巡遊江
tuè ông-tsûn tshái-ke tshut-sûn iû kang,

見證傳統宗教信仰撫慰人心的偉大力量
kiàn-tsìng thuân-thóng tsong-kàu sìn-gióng hú-uì jîn-sim ê uí-tāi li̍k-liōng.