【技藝101】製。香

編輯 / 余榮宗、黃能揚、李江却台語文教基金會 陳豐惠 劉承賢


點一支清香，拜天地，敬鬼神，信徒透過香佮神明對話。誠心燒好香，一港清煙，祈求上天的眷顧。
Tiám tsi̍t-ki tshing-hiunn, pài thinn-tē, kìng kuí-sîn,sìn-tôo thàu-kuè hiunn kap sîn-bîng tuì-uē. Sîng-sim sio hó-hiunn, tsi̍t-káng tshing-ian, kî-kiû siōng-thian ê kuàn-kòo.



製香

清朝光緒13年創立的老香店內底，做香師傅朱篤鍟熟練掄香，步數雖然簡單， 毋過每一步攏愛注意，竹跤的粗幼，香粉的厚薄，決定香的好䆀。
Tshing-tiâu Kong-sū tsa̍p-sann nî tshòng-li̍p ê lāu hiunn-tiàm lāi-té, tsò-hiunn sai-hū Tsu Tok-sing si̍k-liān lûn-hiunn, pōo-sòo sui-jiân kán-tan, m̄-koh muí tsi̍t-pōo lóng ài tsù-ì, tik-kha ê tshoo-iù, hiunn-hún ê kāu-po̍h, kuat-tīng hiunn ê hó-bái.

我國校仔畢業就開始做香，啊做到這陣拄好66歲。
Guá kok-hāu-á pit-gia̍p tō khai-sí tsò-hiunn, ah tsò kàu tsit-tsūn tú-hó la̍k-tsa̍p-la̍k-huè.


步驟 (浸水,蘸粉,曬香,染香腳)

朱篤鍟調配各種的漢藥材加上檀柴，沉香閣有摻酒的百年香粉，這是做好香的頭一步。竹跤浸水搵粉，伊uān-nā掄香uān-nā講「芳味愛夠，香肉愛圓，香跤愛媠」才是好香。
Tsu Tok-sing tiau-phuè kok-tsióng ê Hàn-io̍h-tsâi ka-siōng tuânn-tshâ, tîm-hiunn koh-ū tsham tsiú êpah-nî hiunn-hún, tse sī tsò hó-hiunn ê thâu tsi̍t-pōo. Tik-kha tsìm-tsuí ùn-hún, I uān-nā lûn-hiunn, uān-nā kóng “phang-bī ài kàu, hiunn-bah ài înn, hiunn-kha ài suí” tsiah-sī hó-hiunn.

上蓋主要就是這个原料，啊袂使偷（斤減兩）。你今仔日做，做有遮芳，明仔載後日做，嘛愛做仝款的。透早落去做，攏差不多四點三點外仔，做到差不多十一點，香著愛趕緊落去曝。
Siōng-kài tsú-iàu tō-sī tsit-ê guân-liāu, ah bē-sái thau（kin-kiám-niú）. Lí kin-á-ji̍t tsò, tsò ū tsiah phang, bîn-á-tsài āu–ji̍t tsò, mā ài tsò kāng-khuán–ê. Thàu-tsá lo̍h—khì tsò, lóng tsha-put-to sì-tiám sann-tiám guā-á, tsò kàu tsha-put-to tsa̍p-it-tiám, hiunn tio̍h-ài kuánn-kín lo̍h-khì pha̍k.

曝香五十外年，這个看天食飯的行業，予朱篤鍟對天氣的判斷比氣象局閣較準，規工的辛苦拍拚，若是一時失覺察，全攏烏有去。
Pha̍k-hiunn gōo-tsa̍p guā nî, tsit-ê khuànn-thinn tsia̍h-pn̄g ê hâng-gia̍p, hōo Tsu Tok-sing tuì thinn-khì ê phuànn-tuàn pí Khì-siōng-kio̍k koh-khah tsún, kui-kang ê sin-khóo phah-piànn, nā-sī tsi̍t-sî sit-kah-tshat, tsuân lóng oo-iú–khì.

攏愛學甲會曉看風勢，看對佗位來，西北雨對佗位來，西北雨來，著愛緊扛扛起來。
Lóng ài o̍h kah ē-hiáu khuànn hong-sè, khuànn tuì tó-uī lâi, sai-pak-hōo tuì tó-uī lâi, sai-pak-hōo lâi, tio̍h-ài kín kng-kng–khí-lâi.

誠心攑香拜拜，揣寄託，求平安，人講拜拜燒好香，是希望神明會保庇，但是這馬真濟進口香，為著成本，攏用化學芳料，鼻久矣，莫講人，連神明嘛擋袂牢。
Sîng-sim gia̍h-hiunn pài-pài, tshuē kià-thok, kiû pîng-an, lâng kóng pài-pài sio hó hiunn, sī hi-bāng sîn-bîng ē pó-pì, tān-sī tsit-má tsin-tsē tsìn-kháu-hiunn, uī-tio̍h sîng-pún, lóng īng huà-ha̍k phang-liāu, phīnn kú–ah, mài kóng lâng, liân sin-bîng mā tòng bē tiâu.

中藥的，這藥材咧食對身體攏無敗害，古早有人咧求神跋爐丹，但是這馬閣無仝矣，這馬爐丹袂食得。
Tiong-io̍hê, tse io̍h-tsâi leh tsia̍h tuì sin-thé lóng-bô pāi-hāi, kóo-tsá ū-lâng leh kiû-sîn pua̍h lôo-tan, tān-sī tsit-má koh bô-kāng–ah, tsit-má lôo-tan bē tsia̍h–tit.

「做香愛有良心，這是一世人的責任」，堅持守牢百年老店，代代傳承，朱篤鍟手內底掄出來的，毋但是一支香，伊掄出來的是咱古早的記持。
“Tsò-hiunn ài ū liông-sim, tse sī tsi̍t-sì-lâng ê tsik-jīm.”,kian-tshî tsiú tiâu pah-nî lāu-tiàm, tāi-tāi thuân-sîng, Tsu Tok-sing tshiú lāi-té lûn–tshut-lâi-ê, m̄-nā sī tsi̍t-ki hiunn, i lûn–tshut-lâi-ê sī lán kóo-tsá ê kì-tî.

余榮宗 台中報導