【技藝101】手繪電影看板

編輯 / 余榮宗、黃能揚、李江却台語文教基金會 陳豐惠 劉承賢

這間落片換彼間落片，愛閣補起去。
Tsit king lo̍h-phìnn uānn hit king lo̍h-phìnn, ài koh póo- -khí-khì.

落伍矣，已經淘汰矣。
Lo̍k-ngóo- -ah, í-king tô-thài- -ah.

調色、落筆，六十六歲的謝森山，當咧畫戲院咧欲上片的主角，伊是北部唯一猶咧畫電影看板的師傅。細漢厝內散赤，國中無畢業就拜師學藝，17歲出師，畫過僫得算的國內外明星，嘛見證當時台灣電影的盛況。
Tiâu-sik, lo̍h-pit, la̍k-tsa̍p-la̍k huè ê Siā Sim-san, tng-teh uē hì-īnn teh-beh tsiūnn-phìnn ê tsú-kak, i sī pak-pōo î-it iáu teh uē tiān-iánn kha̋ng-páng ê sai-hū. Sè-hàn tshù-lāi sàn-tshiah, kok-tiong bô pit-gia̍p tō pài-su ha̍k-gē, tsa̍p-tshit huè tshut-sai, uē kuè oh-tit sǹg ê kok-lāi-guā bîng-sing, mā kiàn-tsìng tong-sî Tâi-uân tiān-iánn ê sīng-hóng.

做兵轉來的中間neh，戲台頭家知影我轉來，三更半暝挵我的門揣我，接戲台來畫。
Tsò-ping tńg- -lâi ê tiong-kan neh, hì-tâi thâu-ke tsai-iánn guá tńg- -lâi, sann-kinn-puànn-mî lòng guá ê mn̂g tshuē guá, tsiap hì-tâi lâi uē.

面對畫布48年，將近一萬齣電影，訓練出謝森山毋免草稿，干焦用五色就會當完成一幅看板，電影主角愛有的神韻、比例，伊攏袂失覺察。
Bīn-tuì uē-pòo sì-tsa̍p-peh nî, tsiong-kīn tsi̍t-bān tshut tiān-iánn, hùn-liān tshut Siā Sim-san m̄-bián tshó-kó, kan-ta īng gōo sik tō ē-tàng uân-sîng tsi̍t-pak kha̋ng-páng, tiān-iánn tsú-kak ài ū ê sîn-ūn, pí-lē, i lóng bē sit-kak-tshat.

153800因為這電影明星mā，愛成啊
In-uī tse tiān-iánn bîng-sing- -mā, ài sîng- -ā.

你徛倒手爿看，伊嘛是看你，你行到這爿過來，伊嘛是對你看，有彼个眼神出來。
Lí khiā tò-tshiú-pîng khuànn, i mā-sī khuànn lí, lí kiânn-kàu tsit-pîng- -kuè-lâi, i mā-sī tuì lí khuànn, ū hit-ê gán-sîn- -tshut-lâi.

傳統拄著現代，結果真無奈，電腦噴畫的速度緊、成本閣低，手畫的看板早就已經無市場矣。
Thuân-thóng tú-tio̍h hiān-tāi, kiat-kó tsin bû-nāi, tiān-náu phùn-uē ê sok-tōo kín, sîng-pún koh kē, tshiú uē ê kha̋ng-páng tsá tō í-king bô tshī-tiûnn- -ah.

二十外年來無人學矣嘛，準講伊學會成mā無工課thang好做，無這个戲台好予做啊，無thang好予畫矣。所以我畫的這間戲台萬一若講停起來，台灣這个行業就停矣。
Jī-tsa̍p guā nî lâi bô-lâng o̍h- -ah-mā, tsún-kóng i o̍h ē sîng mā bô khang-khuè thang-hó tsò, bô tsit-ê hì-tâi hó hōo tsò- -ā, bô thang-hó hōo uē- -ah. Sóo-í guá uē ê tsit-king hì-tâi bān-it nā kóng thîng- -khí-lâi, Tâi-uân tsit-ê hâng-gia̍p tō thîng- -ah.

這畫愛負責掛。
Tse uē ài hū-tsik kuà.

這間二輪戲院的頭家，堅持手畫電影看板才有戲院的感覺，一直提供謝森山發揮的舞台，毋過猶會當畫偌久，無人知。戲院邊仔的店頭誠佮意謝森山的作品，予拆落來的看板，有新的所在通囥。
Tsit-king jī-lûn hì-īnn ê thâu-ke, kian-tshî tshiú uē tiān-iánn kha̋ng-páng tsiah-ū hì-īnn ê kám-kak, it-ti̍t thê-kiong Siā Sim-san huat-hui ê bú-tâi, m̄-koh iáu ē-tàng uē juā-kú, bô-lâng tsai. Hì-īnn pinn- -a ê tiàm-thâu tsiânn kah-ì Siā Sim-san ê tsok-phín, hōo thiah- -lo̍h-lâi ê kha̋ng-páng ū sin ê sóo-tsāi thang khǹg.

足濟人攏會佇遮翕相，會講「阮來看老師畫的作品，來佮伊做伙翕相一下」
Tsiok tsē lâng lóng ē tī tsia hip-siòng, ē kóng “Guán lâi khuànn lāu-su uē ê tsok-phín, lâi kap i tsò-hué hip-siòng- -tsi̍t-ē.

「師傅你畫了真成喔」，真欣賞咱的作品按呢，我感覺講我做四十幾年矣，我無白做
Sai-hū lí uē liáu tsin-sîng ooh, tsin him-sióng lán ê tsok-phín án-ne, guá kám-kak kóng guá tsò sì-tsa̍p kuí nî- -ah, guá bô pe̍h tsò.

謝森山的畫筆，描繪出台灣電影的滄桑，嘛見證台灣電影的起落，第一幅看板是畫啥物，伊已經袂記得囉，毋過會當預測的是－這个技藝路尾嘛是會行入歷史。
Siā Sim-san ê uē-pit, biâu-huē tshut Tâi-uân tiān-iánn ê tshong-song, mā kiàn-tsìng Tâi-uân tiān-iánn ê khí-lo̍h, tē-it pak kha̋ng-páng sī uē siánn-mi̍h, i í-king bē-kì- -tit-lòo, m̄-koh ē-tàng ū-tshik- -ê sī tsit-ê ki-gē lōo-bué mā-sī ē kiânn-ji̍p li̍k-sú.

註：「謝」，有人講「Siā」，有人講「Tsiā」。

余榮宗 桃園報導

※ 本單元是公共電視及李江却台語文教基金會合製。歡迎 link 做非營利教學使用。
資料來源：PNN公視新聞議題中心