【技藝101】做。洞簫

編輯 / 余榮宗、黃能揚、李江却台語文教基金會 陳豐惠 劉承賢
(閹豬調)這就是古早的閹豬品仔：阮先生, 是華陀, 有豬通閹無
(Iam-ti-tiāu) Tse tō sī kóo-tsá ê iam-ti phín-á: gún sing-senn, sī Huà Tô, ū ti thang iam- -bô?
雲林製簫師傅黃朝慶, 人攏叫伊「品仔師」。細漢ê時厝內散赤，國校畢業就去看牛，無師自通學會曉歕品仔，了後就開始學做洞簫，到這馬42冬。
Hûn-lîm tsè-siau sai-hū N̂g Tiâu-khìng, lâng lóng kiò i ‘Phín-á-sai’. Sè-hàn ê sî tshù-lāi sàn-tshiah, kok-hāu pit-gia̍p tō khì khuànn-gû, bû-su-tsū-thong o̍h ē-hiáu pûn phín-á, liáu-āu tō khai-sí o̍h tsò tōng-siau, kàu tsit-má sì-tsa̍p jī tang.

上早的時陣就著啦，差不多有四間五間咧做啦.In大陸的入來就是伊俗的嘛有, 貴的嘛有, 伊攏總食, 所以工場會總一間一間收起來就是這个原理啊。
Siōng-tsá ê sî-tsūn tō tio̍h- -lah, tsha-put-to ū sì king gōo king leh tsò- -lah. In Tāi-lio̍k–ê ji̍p–lâi tō sī i sio̍k- -ê mā ū, kuì- -ê mā ū, i lóng-tsóng tsia̍h, sóo-í kang-tiûnn ē tsóng tsi̍t king tsi̍t king siu- -khí-lâi tō sī tsit-ê guân-lí- -a.

面對競爭，品仔師黃朝慶堅持手工做簫的技術。干焦這个竹仔欲共伊烘予直，來來回回就愛毋但十擺。鑽音階空，挖吹喙，攏是累積數十冬的經驗，伊誠有自信講，伊做的品簫絕對袂輸予大陸。
Bīn-tuì kīng-tsing, Phín-á-sai N̂g Tiâu-khìng kian-tshî tshiú-kang tsò siau ê ki-su̍t. Kan-tann tsit-ê tik-á beh kā i hang hōo ti̍t, lâi-lâi-huê-huê tō ài m̄-nā tsa̍p pái. Tsǹg im-kai khang, ué tshue-tshuì, lóng sī luí-tsik sòo-tsa̍p-tang ê king-giām, i tsiânn ū tsū-sìn kóng, i tsò ê tōng-siau tsua̍t-tuì bē su hōo Tāi-lio̍k.

你欲做洞簫，你無學會曉歕，你無才調調音嘛，啊你毋知影這枝洞簫做起來好抑bái，是好是bái啊，懸音歕袂起去，啊低音歕袂出來矣，著無，啊你做起來，你就無法度好生存矣。所以，就是你對這項家己本身愛有內行啦。
Lí beh tsò tōng-siau, lí bô o̍h ē-hiáu pûn, lí bô-tsâi-tiāu tiâu-im- -mah, ah lí m̄-tsai-iánn tsit ki tōng-siau tsò- -khí-lâi hó ia̍h bái, sī hó sī bái- -a, kuân-im pûn bē khí- -lì, ah kē-im pûn bē tshut- -lâi-ah, tio̍h- -bô, ah lí tsò- -khí-lâi, lí tō bô-huat-tōo hó sing-tsûn- -ah. Sóo-í, tō sī lí tuì tsit hāng ka-kī pún-sin ài ū lāi-hâng- -lah.

有內行無，聽調出來的音就知影，伊閣發明用竹片相接做的彎管洞簫，予歕奏者會當較輕鬆, 這馬伊嘛有共工夫傳予伊兩个後生，向望in會當發揚光大。
Ū lāi-hâng- -bô, thiann tiâu- -tshut-lâi ê im tō tsai-iánn, i koh huat-bîng īng tik-phìnn sann-tsiap tsò- -ê uan-kóng tōng-siau, hōo pûn-tsàu-tsiá ē-tàng khah khin-sang, tsit-má i mā ū kā kang-hu thuân hōo i nn̄g ê hāu-sinn, ǹg-bāng in ē-tàng huat-iông kong-tāi.
作品（音樂）

我定定共阮囝講講：第一就是你品質一定愛顧予好啦，自然人就攏來揣你啦。
Guá tiānn-tiānn kā guán kiánn kóng kóng: tē-it tō sī lí phín-tsit it-tīng ài kòo hōo hó- -lah, tsū-jiân lâng tō lóng lâi tshuē- -lí-lah.

（採竹過程）

這枝色度按呢有夠，這枝就會使，猶閣有伊的大細嘛拄好, 這咱若做G調、G調的洞簫
Tsit ki sik-tōo án-ne ū-kàu, tsit ki tō ē-sái, iáu koh ū i ê tuā-sè mā tú-hó, tse lán nā tsò G-tiāu, G-tiāu ê tōng-siau…

台灣出真濟桂竹，是做南簫上好的原料，黃朝慶向望逐家會當好好仔寶惜上天予咱的資源。品仔師a-tóo-lì-buh歕一曲，洞簫聲媠閣溫馴ê me-lóo-lih佇竹林仔內，直直囷攏袂煞。
Tâi-uân tshut tsin tsē kuì-tik, sī tsò lâm-siau siōng-hó ê guân-liāu, N̂g Tiâu-khìng ǹg-bāng ta̍k-ke ē-tàng hó-hó-á pó-sioh siōng-thinn hōo lán ê tsu-guân. Phín-á-sai a-tóo-lì-buh pûn- -tsi̍t-khik, tōng-siau siann suí koh un-sûn ê me-lóo-lih tī tik-nâ-á lāi, ti̍t-ti̍t khûn lóng bē suah.
記者余榮宗 雲林報導
Kì-tsiá Î Îng-tsong Hûn-lîm pò-tō
翻譯註：
a-tóo-lì-buh：華語講『即興』，音樂用詞，是外來語借詞，原文「ad lib」，台語借- -ê是日語發音。
Me-lóo-lih：台語向日語ê借詞，日語是借英語ê「melody」。
囷（khûn）：華語講『環繞、迴旋』。