編輯 / 余榮宗、黃能揚、李江却台語文教基金會 陳豐惠 劉承賢
苑裡是「無重生查埔,重生查某」
Uán-lí sī “bô tiōng senn tsa-poo, tiōng senn tsa-bóo”.
像阮的年歲,就是做無聊的啊,
Tshiūnn guán ê nî-huè, tō-sī tsò bô-liâu- -ê-ā,
無.這馬趁甲這,毋成錢啦。
bô, tsit-má thàn kah tse, m̄-tsiânn tsînn- -la.
苑裡,草蓆的故鄉,
Uán-lí, tsháu-tshio̍h ê kòo-hiong,
也是正三角藺草的主要產地。
iā-sī tsiànn “sann-kak līn-tsháu” ê tsú-iàu sán-tē.
這種三角藺草因為焦鬆袂溼又閣涼,
Tsit tsióng “sann-kak līn-tsháu” in-uī ta-sang bē sip iū-koh liâng,
做- -出-來的草蓆佮草帽仔攏誠受歡迎。
tsò- -tshut-lâi ê tsháu-tshio̍h kap tsháu-bō-á lóng tsiânn siū huan-gîng.
對日本時代到1950年代,
Tuì Ji̍t-pún sî-tāi kàu it-kiú-ngóo-khòng nî-tāi,
是台灣的特產,外銷的第三名,
sī Tâi-uân ê ti̍k-sán, guā-siau ê tē-sann miâ,
彼當時苑裡人差不多攏靠編蓆咧生活。
hit-tong-sî Uán-lí lâng tsha-put-to lóng khò pinn-tshio̍h leh sing-ua̍h.
阮的媽媽honnh攏愛做,我八歲就愛做
Guán ê ma-ma honnh lóng ài tsò, guá pueh-huè tō ài tsò.
一个媽媽愛予囡仔讀冊嘛是靠這,嘛是靠這生活
Tsi̍t-ê ma-ma ài hōo gín-á tha̍k-tsheh mā-sī khò tse, mā-sī khò tse sing-ua̍h.
苑裡的查某聘金上貴,
Uán-lí ê tsa-bóo phìng-kim siōng kuì,
因為伊有一把手藝,
in-uī i ū tsi̍t-pé tshiú-gē,
伊聽好佇厝裡煮飯洗衫以外
i thìng-hó tī tshù- -nih tsú-pn̄g sé-sann í-guā
猶閣聽好用這手工藝來趁錢
iáu-koh thìng-hó īng tse tshiú-kang-gē lâi thàn-tsînn.
編草蓆足了工,
Pinn tsháu-tshio̍h tsiok liáu-kang,
指頭仔嘛定定著傷破皮,
tsíng-thâu-á mā tiānn-tiānn tio̍h-siong phuà-phuê,
為著欲好看頭閣愛揀花、燻硫磺,
uī-tio̍h beh hó-khuànn-thâu koh ài kíng-hue, hun liû-hông,
現此時閣轉型做合現代使用的產品,
hiān-tshú-sî koh tsuán-hîng tsò ha̍h hiān-tāi sú-iōng ê sán-phín
啊毋過愛按怎做才會媠閣好用,
ah m̄-koh ài án-tsuánn tsò tsiah ē suí koh hó-iōng,
這就需要老師傅的經驗囉。
tse tō su-iàu lāu sai-hū ê king-giām- -lòo.
作品(音樂)
閣較厲害的手藝嘛拚袂過機械化的生產,
Koh-khah lī-hāi ê tshiú-gē mā piànn bē kuè ki-hâi-huà ê sing-sán,
這馬著愛有客戶落訂才有製造。
tsit-má tio̍h-ài ū kheh-hōo lo̍h-tiānn tsiah ū tsè-tsō.
師傅講老矣!
Sai-hū kóng lāu- -ah!
加減仔做,主要是無想欲予這項手藝流- -去。
ke-kiám-á tsò, tsú-iàu sī bô siūnn-beh hōo tsit hāng tshiú-gē lâu- -khì.
工廠已經開始興
Kang-tshiúnn í-king khai-sí hing,
所以這種傳統的手工藝就開始無人做矣
sóo-í tsit tsióng thuân-thóng ê tshiú-kang-gē tō khai-sí bô lâng tsò- -ah.
孤苑裡這種手路才是咱上本土的、上好的物件
Koo Uán-lí tsit tsióng tshiú-lōo tsiah-sī lán siōng pún-thóo- -ê, siōng hó ê mi̍h-kiānn,
若阮在地的人無閣繼續kā傳承–落-去
nā guán tsāi-tē ê lâng bô koh kè-siok kā thuân-sîng- -lo̍h-khì,
這種手工藝可能就會永遠消失去
tsit tsióng tshiú-kang-gē khó-lîng tō ē íng-uán siau-sit- -khì.
教學
(老師):你看喔honnh,三枝拗- -過-來,拗- -過-來,
Lí khuànn- -ooh honnh, sann ki áu- -kuè-lâi, áu- -kuè-lâi,
這爿變兩枝,彼爿三枝,閣換這爿拗。
tsit-pîng piàn nn̄g ki, hit-pîng sann ki, koh uānn tsit-pîng áu.
行入去學校,老師傅牽教遮的「孫仔輩」,
Kiânn ji̍p-khì ha̍k-hāu, lāu sai-hū khan-kà tsia-ê “sun-á-puè”,
是希望編草蓆會當佇在地傳- -落-去,
sī hi-bāng pinn tsháu-tshio̍h ē-tàng tī tsāi-tē thuân- -lo̍h-khì,
看著in歡喜的笑神,
khuànn-tio̍h in huann-hí ê tshiò-sîn,
老師傅就敢若閣看著以早當興的時,
lāu sai-hū tō ká-ná koh khuànn-tio̍h í-tsá tng-hing ê sî,
嘛看著苑裡傳統的未來。
mā khuànn-tio̍h Uán-lí thuân-thóng ê bī-lâi.
余榮宗 苗栗報導
留言
張貼留言