【看世事講台語】菜瓜藤 肉豆鬚





台語編輯 / 李江却台語文教基金會


標題:揣先民搬徙路線 日本人來台灣靠艋舺
Tshuē sian-bîn puann-suá lōo-suànn, Ji̍t-pún-lâng lâi Tâi-uân khò báng-kah
(華語) 尋先民遷徙航路 日人乘獨木舟訪台

註解:「艋舺」就是平埔語的「獨木舟」。


標題:Tao 作家同行 南島文化敆流
Ta-óo tsok-ka tâng-kiânn, Lâm-tó bûn-huà kap-lâu
(華語) 達悟作家陪同 展開南島文化交流

註解:敆流,「交流」。


標題:綴烏海水上北划 對印尼到石垣島
Tuè Oo-hái-tsuí tsiūnn-pak kò, tuì Ìn-nî kàu Tsio̍h-huân-tó
(華語) 循黑潮北上划行 從印尼至石垣島
 
 
諺語:菜瓜藤,肉豆鬚

Tshài-kue tîn, bah-tāu tshiu.

菜瓜的藤佮肉豆的鬚,攏是真gâu旋 (suan) 的藤類,這句用來延伸形容「攀親帶故」。一般攏認為東方人較愛認親,這條新聞又閣是一例。


初七下晡三點外
Tshe-tshit e-poo sann tiám guā

日本探險家關野吉晴
Ji̍t-pún thàm-hiám-ka Sekino Yoshiharu

帶領兩隻無動力艋舺(獨木船)
tài-niá nn̄g tsiah bô-tōng-li̍k báng-kah

出現佇咧成功三仙臺外海
tshut-hiān tī-leh Sîng-kong Sam-sian-tâi guā-hái

因為風向無好
in-uī hong-hiòng bô-hó

In 用人工划船
in īng jîn-kang kò-tsûn

經過一點鐘
king-kuè tsi̍t tiám-tsing

真無簡單
tsin bô kán-tan

入去台東成功漁港
ji̍p-khì Tâi-tang Sîng-kong hî-káng

62歲的關野吉晴這逝探險
la̍k-tsa̍p-jī huè ê Sekino Yoshiharu tsit tsuā thàm-hiám

是欲探索日本祖先
sī beh thàm-soh Ji̍t-pún tsóo-sian

搬徙到日本的太古航程
puann-suá kàu Ji̍t-pún ê thài-kóo hâng-thîng

對四年前開始規劃
tuì sì nî tsîng khai-sí kui-uē

伊佇咧印尼
i tī-leh Ìn-nî

用手工做兩隻無動力的艋舺 (獨木船)
īng tshiú-kang tsò nn̄g tsiah bô-tōng-li̍k ê báng-kah

繩文 (Jomon) 號佮帕庫爾 (Pakur) 號
Joo-móng hō kap Pa-kú-luh hō

今年五月初照考古學家發現
kin-nî gōo gue̍h-tshe tsiàu khó-kóo-ha̍k-ka huat-hiān

日本人海上搬徙路線
Ji̍t-pún-lâng hái-siōng puann-suá lōo-suànn

對南往北
tuì lâm óng pak

沿菲律賓佮台灣的蘭嶼 綠島
iân Hui-lu̍t-pin kap Tâi-uân ê Lân-sū Li̍k-tó

綴烏流 (烏海水) 上北
tuè Oo-lâu(Oo-hái-tsuí)tsiūnn-pak

因為半路拄著兩个風颱
in-uī puànn-lōo tú-tio̍h nn̄g ê hong-thai

予伊體會著
hōo i thé-huē tio̍h

日本祖先海上搬徙的艱苦
Ji̍t-pún tsóo-sian hái-siōng puann-suá ê kan-khóo

*詹國弘 日語口譯

伊講伊會當確實感覺著
I kóng i ē-tàng khak-si̍t kám-kak–tio̍h

祖先有對南方 然後沿這條水路
tsóo-sian ū tuì lâm-hong, jiân-āu iân tsit tiâu tsuí-lōo

就是對印尼 菲律賓 台灣
tō-sī tuì Ìn-nî Hui-lu̍t-pin Tâi-uân

一直到日本
it-ti̍t kàu Ji̍t-pún

伊這陣感覺這个可能性真大
i tsit-tsūn kám-kak tsit ê khó-lîng-sìng tsin tuā

猶毋過佇咧伊的探險計畫進行中
Iáu-m̄-koh tī-leh i ê thàm-hiám kè-i̍k tsìn-hîng tiong

拄著日本大地動海漲(嘯)佮核災
tú-tio̍h Ji̍t-pún tuā tē-tāng hái-tiòng kap hi̍k-tsai

有外科醫生執照的關野吉晴
ū guā-kho i-sing tsip-tsiàu ê Sekino Yoshiharu

捌暫停計畫轉去日本照顧病人
bat tsiām-thîng kè-i̍k tńg-khì Ji̍t-pún tsiàu-kòo pēnn-lâng

這逝太古航程探險之旅
tsit tsuā thài-kóo hâng-thîng thàm-hiám tsi lí/lú

也予伊重新思考
iā hōo i tiông-sin su-khó

人類過度的文明
jîn-luī kuè-tōo ê bûn-bîng

到底帶予咱人的是福氣抑是災厄
tàu-té tuà hōo lán-lâng–ê sī hok-khì iah-sī tsai-eh

*詹國弘 日語口譯

伊認為講
I jīn-uî kóng

大自然的物件
tāi-tsū-jiân ê mi̍h-kiānn

咱袂當kā伊用了了
lán bē-tàng kā i īng liáu-liáu

咱愛學習按怎佮大自然共存
lán ài ha̍k-sip án-tsuánn kap tāi-tsū-jiân kiōng-tsûn

關野吉晴這逝
Sekino Yoshiharu tsit tsuā

日本太古航程探險之旅
Ji̍t-pún thài-kóo hâng-thîng thàm-hiám tsi lú

蘭嶼的達悟(Tao)族作家夏曼藍波安
Lân-sū ê Ta-óo tso̍k tsok-ka Syaman Rapongan

也陪關野吉晴航行
iā puê Sekino Yoshiharu hâng-hîng

進行南島文化敆流(交流)
tsìn-hîng Lâm-tó bûn-huà kap-lâu

In靠岸的成功漁港
In khó-huānn ê Sîng-kong hî-káng

也是日本時期由日本人起的漁港
iā-sī Ji̍t-pún sî-kî iû Ji̍t-pún-lâng khí ê hî-káng

一个是太古時期歷史
tsi̍t ê sī thài-kóo sî-kî li̍k-sú

一个是近代歷史
tsi̍t ê sī kīn-tāi li̍k-sú

兩个相連接 意義閣較大
nn̄g ê sio liân-tsiap, ì-gī koh-khah tuā

*夏曼藍波安 達悟族作家

日本這个民族
Ji̍t-pún tsit ê bîn-tso̍k

無一定攏是對北方來的
bô-it-tīng lóng-sī tuì pak-hong lâi–ê

絕對有可能
tsua̍t-tuì ū khó-lîng

一群日本人
tsi̍t kûn Ji̍t-pún-lâng

對南島按呢過來
tuì Lâm-tó án-ne kuè–lâi

*王河盛 成功鎮耆老

這陣鏢旗魚
Tsit-tsūn pio kî-hî

就是日本人傳過來的啊
tō-sī Ji̍t-pún-lâng thuân–kuè-lâi-ê ah

*曾先生 遊客


現代人真少有這款機會體驗
Hiān-tāi-lâng tsin-tsió ū tsit khuán ki-huē thé-giām

當年先民渡海漂浪的感覺
tong-nî sian-bîn tōo-hái phiau-lōng ê kám-kak

閣再過一禮拜
Koh-tsài kuè tsi̍t lé-pài

關野吉晴的太古航程之旅
Sekino Yoshiharu ê thài-kóo hâng-thîng tsi lú

就欲佇日本石垣島結束
tō beh tī Ji̍t-pún Tsio̍h-huân-tó kiat-sok

這逝對目前佇日本武藏野美術大學
tsit tsuā tuì bo̍k-tsîng tī Ji̍t-pún Bushashino bí-su̍t tāi-ha̍k

教文化人類學的關野吉晴來講
kà Bûn-huà-jîn-luī-ha̍k ê Sekino Yoshiharu lâi kóng

也是一逝學術佮實證的應用之旅
iā-sī tsi̍t tsuā ha̍k-su̍t kap si̍t-tsìng ê ìng-iōng tsi lú

留言