【看世事講台語】草地發靈芝（台語念謠口傳文學）

編輯 / 黃能揚、李江却台語文教基金會 陳豐惠 劉承賢
標題：透過唸歌音樂會 認捌台灣歌仔冊
Thàu-kuè liām-kua im-ga̍k-huē, jīn-bat Tâi-uân kua-á-tsheh.
(華語)唸歌音樂會 認識台灣歌仔冊傳統

標題：邱進毋捌字 4萬字唸謠靠記持
Khu Tsìn m̄ bat jī, sì bān jī liām-iâu khò kì-tî.
(華語)邱進不識字 靠記憶保留4萬字唸謠

標題：唸謠記錄百姓人 南市錄音kā出版
Liām-iâu kì-lio̍k peh-sènn-lâng, Lâm-tshī lio̍k-im kā tshut-pán.
(華語)唸謠記錄庶民生活 南市錄音出版
註：
實腹 (tsa̍t-pak)：華語『紮實』。

諺語：草地發靈芝。
Tsháu-tē huat lîng-tsi.

草地就是庄跤所在，tsia是指無hiah鬧熱、無hiah受注目ê地頭，靈芝是貴氣ê漢藥材，佇tsia用來比喻出tioh ê人才。鹿耳門雖然是歷史上真出名ê所在，毋過後- -來就較無高雄、台南、台中、台北hiah發展，總- -是tsia煞有大都市無ê唸謠gâu人，是傳統文化ê寶藏，人講「草地發靈芝」，就親像按呢。

註：
出tioh：華語『傑出』。

82歲的邱進老先生
Peh-tsa̍p-jī huè ê Khu Tsìn lāu sian-sinn
目睭自細漢就無好
Ba̍k-tsiu tsū sè-hàn tō bô-hó
強欲看無
Kiōng-beh khuànn-bô
幾年前發生車厄
Kuí-nî tsîng huat-sing tshia-eh
這馬連行路攏需要人來牽
Tsit-má liân kiânn-lōo lóng su-iàu lâng lâi khan
猶毋過講起傳統的唸謠
Iáu-m̄-koh kóng-khí thuân-thóng ê liām-iâu
伊猶是唱袂煞
I iáu-sī tshiùnn bē suah

==唸謠傳人 邱進==
手提柴腰欲拔罟
Tshiú the̍h tshâ-io beh pue̍h koo
手扞罟索全全土
Tshiú huānn koo-soh tsuân-tsuân thôo
阿娘仔若看哥划棑遮艱苦
a-niû-á nā khuànn ko kò-pâi tsiah kan-khóo
阿哥欲tshuā娘仔去做某
a-ko beh tshuā niû-á khì tsò bóo

牽罟若停睏無牽
Khan-koo nā thîng-khùn bô khan
就蹛寮仔內啦
Tō tuà liâu-á lāi- -lah
人若咧唱 啊伊就教我
Lâng nā leh tshiùnn, ah i tō kà- -guá

邱進出身佇鹿耳門
Khu Tsìn tshut-sin tī Lo̍k-ní-mn̂g
早期當地攏是漁村
Tsá-kî tong-tē lóng-sī hî-tshuan
牽罟歌就是
Khan-koo kua tō-sī
漁民掠魚的時陣
Hî-bîn lia̍h-hî ê sî-tsūn
家己編唱的歌謠
Ka-kī pian tshiùnn ê kua-iâu
另外，當時散赤人
Līng-guā, tong-sî sàn-tshiah-lâng
賣身予有錢人做長工
Bē-sin hōo ū-tsînn-lâng tsò tn̂g-kang
生活的心酸苦怒
Sing-ua̍h ê sim-sng, khóo, nōo
也變成歌謠來唱
Iā piàn-sîng kua-iâu lâi tshiùnn

==唸謠傳人 邱進==
為著趁錢欲飼某囝
Uī-tio̍h thàn-tsînn beh tshī bóo-kiánn
透風落雨也著行
Thàu-hong lo̍h-hōo iā tio̍h kiânn
二月算來咧春天時
Jī–gue̍h sǹg–lâi-leh tshun-thinn sî
做人的長工真啊傷悲
Tsò lâng ê tng-kang tsin a̍h siong-pi

邱進雖然毋捌字
Khu Tsìn sui-jiân m̄-bat-jī
毋過因為記持好
M̄-koh in-uī kì-tî hó
聲音又閣響
Siann-im iū-koh hiáng
唱歌除了自我娛樂
Tshiùnn-kua tû-liáu tsū-ngóo gôo-lo̍k
也得著真濟肯定
Iā tit-tio̍h tsin-tsē khíng-tīng
十幾年前家族後輩
Tsa̍p-kuí nî tsîng ka-tso̍k āu-puè
也是台語詩人蔡奇蘭
Iā-sī Tâi-gí si-jîn Tshuà Kî-lân
kā邱進tshuā到
kā Khu Tsìn tshuā kàu
文學營隊當中表演
Bûn-ha̍k iânn-tuī tang-tiong piáu-ián
引起真大的迴響
Ín-khí tsin-tuā ê huê-hióng
這幾年有學者kā
Tsit kuí-nî ū ha̍k-tsiá kā
邱進定定唸唱遮的歌謠
Khu Tsìn tiānn-tiānn liām-tshiùnn tsia-ê kua-iâu
做系統化的整理
Tsò hē-thóng-huà ê tsíng-lí
竟然整理出一千六百外首
Kíng-jiân tsíng-lí tshut tsi̍t-tshing la̍k-pah guā siú
超過四萬字的文字資料
Tshiau-kuè sì-bān jī ê bûn-jī tsu-liāu
數量驚人
Sòo-liōng kiann- -lâng

==台語詩人 蔡奇蘭==
伊毋知影學啥貨
I m̄-tsai-iánn o̍h siánn-huè
伊就攏足gâu唱歌
i tō lóng tsiok gâu tshiùnn-kua
阮囡仔就一直講
Guán gín-á tō it-ti̍t kóng
你來唱歌 你來唱歌
Lí lâi tshiùnn-kua, lí lâi tshiùnn-kua
伊就攏唱予阮聽
I tō lóng tshiùnn hōo guán thiann
這也是原汁原味的台語
Tse iā-sī guân-tsiap guân-bī ê Tâi-gí

遮的歌謠記錄早期台灣
Tsia-ê kua-iâu kì-lio̍k tsá-kî Tâi-uân
底層人民的生活
Té-tsân jîn-bîn ê sing-ua̍h
被看做是民間文學
Pī khuànn-tsò sī bîn-kan bûn-ha̍k
重要的內容之一
Tiōng-iàu ê luē-iông tsi-it
猶毋過歌謠綴歌手凋零
Iáu-m̄-koh kua-iâu tuè kua-tshiú tiau-ling
傳承面臨困難
Thuân-sîng biān-lîm khùn-lân
最近台南市文化局
Tsuè-kīn Tâi-lâm-tshī Bûn-huà-kio̍k
kā邱進口傳的遮的資料出冊
kā Khu Tsìn kháu-thuân ê tsia-ê tsu-liāu tshut-tsheh
另外也錄音建檔
Līng-guā iā lio̍k-im kiàn-tòng
希望會用得予民間文學繼續流傳落去
Hi-bāng ē-īng-tit hōo bîn-kan bûn-ha̍k kè-siok liû-thuân- -lo̍h-khì.