【技藝101】雕。墨盤

編輯 / 余榮宗、黃能揚、李江却台語文教基金會 陳豐惠 劉承賢



噪音真嘈，空氣蓋濁，
Tshò-im tsin tsô, khong-khì kài lô,

敢捌想著讀冊人用的墨盤，
kám bat siūnn-tio̍h tha̍k-tsheh-lâng īng ê ba̍k-puânn

是佇這款環境生產出來的，
sī tī tsit khuán khuân-kíng sing-sán－－tshut-lâi-ê

磨墨盤ê雕刻師李朝立，
buâ ba̍k-puânn ê tiau-khik-sai Lí Tiâu-li̍p

這途已經做20外冬矣。
tsit tôo í-king tsò jī-tsa̍p-guā tang－－ah.


我學石雕20幾年
Guá o̍h tsio̍h-tiau jī-tsa̍p-kuí nî

誠硬斗。伊較粗重啊，啊閣坱
Tsiânn ngē-táu. I khah tshoo-tāng－－ā, ah koh ing.

啊寒愛閣沐水啊,
Ah kuânn ài koh bak-tsuí－－ā


佇濁水溪邊的彰化二水，
Tī Lô-tsuí-khe pinn ê Tsiong-huà Jī-tsuí

是手工墨盤切貨上大ê所在，
sī tshiú-kang ba̍k-puânn tshiat-huè siōng tuā ê sóo-tsāi,

因為溪底的螺溪石做的墨盤，
in-uī khe-té ê Lê-khe-tsio̍h tsò ê ba̍k-puânn,

好磨，閣袂緊焦，
hó buâ, koh bē kín ta,

真受著名家佮意，
tsin siū-tio̍h bîng-ka kah-ì,

捌貨的人攏愛來tsia揣寶。
bat-huè ê lâng lóng ài lâi tsia tshuē pó.


這抾著這就是啊,(這是啥物石？)
Tse khioh－－tio̍h tse tō-sī—ā,（Tse sī siánn-mih tsio̍h？）

螺溪石啊，這紫色的啊
Lê-khe-tsio̍h ā, tse tsí-sik－－ê-ā

透早來抾，因為伊較會含水
thàu-tsá lâi khioh, in-uī i khah ē kâm-tsuí

所以伊會儉墨袂焦
sóo-í i ē khiām ba̍k bē ta.
 
用好ê石頭做出來的墨盤，

Īng hó ê tsio̍h-thâu tsò－－tshut-lâi ê ba̍k-puânn,

透過李朝立的雕刻，
thàu-kuè Lí Tiâu-li̍p ê tiau-khik

傳統的墨盤就會變做真適合收藏的藝術創作，
thuân-thóng ê ba̍k-puânn tō ē piàn-tsó tsin sik-ha̍p siu-tsông ê gē-su̍t tshòng-tsok

毋過這款工夫，當然毋是三工兩工就練會出來的。
m̄-koh tsit khuán kang-hu, tong-jiân m̄-sī sann-kang nn̄g-kang tō liān ē tshut－－lâi-ê.


著愛幼路啊，你的刀路手路，立體的觀念，
Tio̍h-ài iù-lōo－－ā, lí ê to-lōo tshiú-lōo, li̍p-thé ê kuan-liām.

咱愛定定佮人討論啦，咱有不足的所在嘛愛共人請教啊
Lán ài tiānn-tiānn kap lâng thó-lūn－－la，lán ū put-tsiok ê sóo-tsāi mā ài kā lâng tshíng-kàu－－ā.


愛家己學落去鋸才會使啊，這是上基本的。
Ài ka-kī o̍h lo̍h-khì kì tsiah ē-sái–ā，tse sī siōng ki-pún－－ê.


附近美術系的大學生來揣李朝立，
Hù-kīn bí-su̍t hē ê tāi-ha̍k-sing lâi tshuē Lí Tiâu-li̍p,

想欲請伊鬥做學校的作業，伊當然是毋肯，
siūnn-beh tshiánn i tàu tsò ha̍k-hāu ê tsok-gia̍p, i tong-jiân sī m̄-khíng,

李朝立認為，學習就是愛家己動手，
Lí Tiâu-li̍p jīn-uî, ha̍k-sip tō-sī ài ka-kī tāng-tshiú,

毋過伊其實足想欲去學校，教這寡學生做雕刻。
m̄-koh i kî-si̍t tsiok siūnn-beh khì ha̍k-hāu, kà tsit-kuá ha̍k-sing tsò tiau-khik.


半助教式的義工，若有彼號課程，
Puànn tsōo-kàu sik ê gī-kang, nā-ū hit-hō khò-thîng,

我來做志工義工無要緊，
guá lâi tsò tsì-kang gī-kang bô-iàu-kín.

我想講愛有人肯學。
guá siūnn-kóng ài ū-lâng khíng o̍h.

無，變成咱學一項物件學幾若十年矣，
Bô, piàn-sîng lán o̍h tsi̍t hāng mi̍h-kiānn o̍h kuí-nā-tsa̍p nî－－ah,

無閣傳落去，敢毋是真可惜？
bô-koh thuân－－lo̍h-khì, kám m̄-sī tsin khó-sioh？


個人ê力量總–是有限，
Kò-jîn ê li̍k-liōng tsóng－－sī iú-hān

傳統工藝ê保存，需要政府重視，
thuân-thóng kang-gē ê pó-tsûn, su-iàu tsìng-hú tiōng-sī,

毋過文化資源派落來佇地方，
m̄-koh bûn-huà tsu-guân phài lo̍h-lâi tī tē-hng,

結果煞是看會著、食袂著。
kiat-kó suah sī khuànn-ē-tio̍h, tsia̍h-bē-tio̍h.



甘願倩歌仔戲來演予逐家看，
Kam-guān tshiánn kua-á-hì lâi ián hōo ta̍k-ke khuànn,

都無愛用佇這文化產業面頂去。
to bô-ài īng tī tse bûn-huà sán-gia̍p bīn-tíng－－khì.


怨歎政府無重視，煩惱技術會失傳，
Uàn-thàn tsìng-hú bô tiōng-sī, huân-ló ki-su̍t ē sit-thuân,

毋過李朝立講，今猶毋免煩惱甲遮厲害，
m̄-koh Lí Tiâu-li̍p kóng, tann iáu m̄-bián huân-ló kah tsiah lī-hāi,

上無這馬伊猶會當做家己。
siōng-bô tsit-má i iáu ē-tàng tsò ka-kī.



45歲我就欲做家己的手,做我家己想愛做的物件。
Sì-tsa̍p-gōo huè guá tō beh tsò ka-kī ê tshiú, tsò guá ka-kī siūnn-ài tsò ê mi̍h-kiānn.


記者余榮宗南投採訪報導