【看世事講台語】知頭毋知尾

台語編輯 / 李江却台語文教基金會


標題：花仔和尚做岫 kha-mé-lah翕模樣
Hue-á-huê-siūnn tsò siū, kha-mé-lah hip bôo-iūnn.
(華語) 五色鳥築巢 民眾捕捉美麗身影

註：kha-mé-lah：翕相機。


規陣人驚會攪吵 警戒線愛人莫傷倚
Kui-tīn lâng kiann ē kiáu-tshá, kíng-kài-suànn ài lâng mài siunn uá.
(華語) 人群聚集恐干擾 設警戒線勿靠近


諺語：知頭毋知尾
Tsai thâu m̄-tsai bué

華語：『一知半解』、『只知其一，不知其二』。一般人對動物ê習性、鳥仔ê生態無深入ê了解，有時仔咱是好心、關心，親像用食物飼野生動物、或者是過度攪擾，顛倒是對動物佮生態造成傷害，咱攏是「知一毋知二」ê非專業者，著聽專家苦勸，毋通做好心煞來造成負面ê效果。


花仔和尚（五色鳥）爸爸kā果子咬咧

Hue-á-huê-siūnn（gōo-sik-tsiáu）pa-pa kā kué-tsí kā–leh

飛到樹椏（枝）頂面真警戒
pue kàu tshiū-ue（ki）tíng-bīn tsin kíng-kài

確定安全矣
khak-tīng an-tsuân–ah

就直接對樹頂的空kā鑽入去
tō ti̍t-tsiap tuì tshiū-tíng ê khang kā tsǹg–ji̍p-khì

無到一分鐘
bô kàu tsi̍t hun-tsing

鳥爸爸喙內咬屎
tsiáu pa-pa tshuì-lāi kā sái

停無偌久了後
thîng bô luā-kú liáu-āu

就隨飛走矣
tō suî pue tsáu–ah

繼續去揣食
kè-siok khì tshuē-tsia̍h

四月下旬有鳥友發現
sì-gue̍h hā-sûn ū tsiáu-iú huat-hiān

有一公一母的花仔和尚（五色鳥）
ū tsi̍t kang tsi̍t bó ê hue-á-huê-siūnn（gōo-sik-tsiáu）

來到這欉樹仔頂面
lâi-kàu tsit tsâng tshiū-á tíng-bīn

來啄空做岫
lâi tok khang tsò siū

生湠下一代
senn-thuànn ē tsi̍t tāi

因為岫的所在真低
in-uī siū ê sóo-tsāi tsin kē

消息傳出去了後
siau-sit thuân–tshut-khì liáu-āu

逐工攏吸引四五十人來遮等
ta̍k-kang lóng khip-ín sì-gōo-tsa̍p lâng lâi tsia tán

欲翕in美麗的影像
beh hip in bí-lē ê iánn-siōng


*林守珪 愛攝影的人

像舊年伊嘛有來
Tshiūnn kū-nî i mā ū lâi

但是毋是佇遮
tān-sī m̄-sī tī tsia

佇頂頭彼个所在
tī tíng-thâu hit ê sóo-tsāi

起的岫空較懸
khí ê siū-khang khah kuân

你欲翕 較僫翕
lí beh hip khah oh hip

所以這个所在會吸引人就是按呢
sóo-í tsit ê sóo-tsāi ē khip-ín–lâng tō-sī án-ne

毋過看著鳥爸爸真無閒
M̄-koh khuànn-tio̍h tsiáu-pa-pa tsin bô-îng

鳥媽媽煞無看彼影
tsiáu-ma-ma suah bô khuànn he iánn

雖然是單親晟養
sui-jiân sī tan-tshin tshiânn-ióng

鳥爸爸像款是真辛苦
tsiáu-pa-pa siāng-khuán sī tsin sin-khóo

毋管邊仔的人一直佇咧講話
m̄-kuán pinn–á ê lâng it-ti̍t leh kóng-uē

抑是一直佇咧干擾
ia̍h-sī it-ti̍t tī-leh kan-jiáu

相關單位嘛特別kā警戒線搝起來
siong-kuan tan-uī mā ti̍k-pia̍t kā kíng-kài-suànn giú–khí-lâi

閣囥牌仔勸逐家愛遵守規矩
koh khǹg pâi-á khǹg ta̍k-ke ài tsun-siú kui-kí

專家呼籲
tsuan-ka hoo-io̍k

花仔和尚（五色鳥）可能已經慣勢
hue-á-huê-siūnn（gōo-sik-tsiáu）khó-lîng í-king kuàn-sì

遮的吵鬧的聲
tsia-ê tshá-nāu ê siann

毋過毋通傷倚近岫
m̄-koh m̄-thang siunn uá-kīn siū

若是去予驚著 煞離開岫
nā-sī khì hōo kiann–tio̍h suah lî-khui siū

就會害死猶袂曉飛的鳥仔囝囉
tō ē hāi-sí iáu bē-hiáu pue ê tsiáu-á-kiánn–looh

*林宏耀理事 台北市野鳥學會

一般阮咧看鳥仔
It-puann guán leh khuànn tsiáu-á

阮是無咧看in育囝
guán sī bô leh khuànn in io-kiánn

in會感覺受著干擾
in ē kám-kak siū-tio̍h kan-jiáu

這擺我無愛(飼) 後擺才飼
tsit pái guá bô-ài（tshī） āu-pái tsiah tshī

這擺實在環境傷bái矣
tsit pái si̍t-tsāi khuân-kíng siunn bái–ah

艷色美麗的五色鳥
Iām-sik bí-lē ê gōo-sik-tsiáu

佇台灣其實定定看著
tī Tâi-uân kî-si̍t tiānn-tiānn khuànn–tio̍h

又閣予人叫做“台灣假啄樹鳥”
iū-koh hōo lâng kiò-tsò “Tâi-uân ké tok-tshiū-tsiáu”


因為叫聲親像摃柴涸（木魚）
in-uī kiò-siann tshin-tshiūnn kòng tshâ-kho̍k（bo̍k-hî）

又閣號做花仔和尚
iū-koh hō-tsò hue-á-huê-siūnn

根據觀察
kun-kù kuan-tshat

若是這中間無予人嚴重干擾
nā-sī tsit tiong-kan bô hōo lâng giâm-tiōng kan-jiáu

大安森林公園內底的鳥仔囝
Tāi-an sim-lîm kong-hn̂g lāi-té ê tsiáu-á-kiánn

大概閣七工到十工
tāi-khài koh tshit kang kàu tsa̍p kang

翼股就會硬矣
si̍t-kóo tō ē ngē–ah

到時陣就會規家飛走囉
kàu sî-tsūn tō ē kui-ke pue tsáu–looh